نقش اروپا در دیپلماسی ایالات متحده و عربستان چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ اندکی پس از مراسم تحلیف رئیس جمهور جو بایدنT دولت وی متعهد شد که بازنگری استراتژیکی در روابط ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی ایجاد کند. دولت بایدن قصد دارد سیاست خارجی ایالات متحده را از معامله گرایی دونالد ترامپ به سمت تاکید بر ارزش ها و حقوق بشر سوق دهد. دولت بایدن بر محدودیت ویزا برای مشارکت کنندگان عملیات برون مرزی تحت حمایت دولت علیه مخالفان یا روزنامه نگاران تاکید کرده است. اما در این گزارش به اقدامات تنبیهی علیه محمد بن سلمان اشاره ای نشده است. کاخ سفید عدم تحریم محمد بن سلمان را با این که ایالات متحده، مقامات و رهبران خارجی کشورهایی که با آن روابط دیپلماتیک دارند تحریم نمی کند توجیه نمود. بنابراین دولت بایدن با چنین تصمیمی نقش رهبری ولیعهد را به رسمیت شناخت. امتناع فعلی دولت بایدن از تعامل مستقیم با محمد بن سلمان ممکن است برای رهبر جوان عربستان تحقیر آمیز باشد اما این اقدام توهین آمیز دولت بایدن قدرت وی (محمد بن سلمان) را تهدید نمی کند.

اگرچه ممکن است پس از پایان فروش تسلیحات تهاجمی به پادشاهی؛ شاهد تیرگی و سردی روابط واشنگتن و ریاض باشیم ؛ اما این تحولات شایعاتی مبنی بر این که ایالات متحده خواهان کودتای نرم علیه محمد بن سلمان در ریاض است را نفی می کند. با وجود این که ناامیدی نسبت به عربستان سعودی به خصوص محمد بن سلمان در طی سال های اخیر افزایش یافته اما بایدن به وضوح مشارکت این کشور را یک بعد مهم از سیاست ایالات متحده در خاورمیانه می داند. واشنگتن می داند که برای پایان دادن به جنگ در یمن به پشتیبانی ریاض در دیپلماسی نیاز دارد و می خواهد از تکرار اشتباه دوران اوباما در پیگیری توافق هسته ای با ایران بدون حمایت بازیگران منطقه جلوگیری کند. بنابراین بر اساس الگوی قدیمی، زمانی که روابط ایاالات متحده و عربستان سعودی متزلزل می شود ریاض به سمت اروپا حرکت می کنند.

به نظر می رسد که ایالات متحده آمریکا بیشر بر روی بازنگری روابط خود با عربستان سعودی برای تغییر رفتار بن سلمان متمرکز کرده است؛ به روشی که مطمئنا دوران بسیار دوستانه ترامپ پایان خواهد یافت. در واقع، مانند سایر کشورهای خاورمیانهT عربستان سعودی قبلاً سیاست های داخلی و منطقه ای خود را به چشم انداز دولت جدید ایالات متحده نزدیک کرده است. برای پاسخ به تمرکز جدید آمریکا بر حقوق بشر، ریاض اخیراً زندانیان سیاسی خود را آزاد کرد و به سمت تنش زدایی با قطر قدم برداشت؛ روندی که در 5 ژانویه در اعلامیه العلا به اوج خود رسید.

اروپایی ها می توانند بیشتر، این اقدامات عملگرایانه ریاض را تشویق کنند. آن ها اکنون باید تلاش کنند تا در کنار آمریکا، عربستان سعودی را به اتخاذ گام های بیشتر سوق دهند. این اتفاق پس از 11 سپتامبر و (به میزان کمتری) در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما رخ داد و اکنون نیز دوباره تکرار می شود. ریاض با اطمینان به اینکه تیم بایدن به سخنان اروپاییان گوش فرا خواهد داد ، قبلاً سعی در بهبود روابط خود با دولت های ملی در اروپا و اتحادیه اروپا داشته است. در اواخر سال 2020 و اوایل سال 2021 ، شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان، با تعداد بیشتری از همتایان اروپایی خود دیدار کرد. این شامل نخستین سفر رسمی وزیر خارجه عربستان به پرتغال (ریاست دوره ای اتحادیه اروپا) و دیدار با چارلز میشل رئیس شورای اروپا و جوزف بورل نماینده عالی امور خارجه و سیاست امنیتی می باشد.

عربستان سعودی مذاکرات توافق نامه همکاری با اتحادیه اروپا را احیا کرده است. لوئیجی دی مایو، وزیر امور خارجه ایتالیا اخیراً با محمد بن سلمان در ریاض دیدار کرد؛ جایی که هر دو در مورد ایجاد یک همکاری استراتژیک بین دو کشور تفاهم نامه به امضا رساندند. اما کشورهای اروپایی باید در راستای تحصیل دستاوردهای کوتاه مدت، محدود و شخصی در بهره برداری از اختلافات ایالات متحده و عربستان سعودی خودداری کنند. تصمیم انگلستان مبنی بر پیروی نکردن از ایالات متحده در توقف فروش سلاح های تهاجمی به عربستان سعودی، همراه با سفر پیشنهادی امانوئل مکرون ، رئیس جمهور فرانسه به ریاض، نشان می دهد که برخی از اروپاییان از چنین فرصتی (بهره برداری از اختلافات فیمابین آمریکا و عربستان سعودی) نهایت استفاده را می برند. در عوض، اروپایی ها باید از نزدیک با ایالات متحده هماهنگ شوند تا از تغییرپساترامپ در سیاست خارجی عربستان سعودی بیشترین استفاده را ببرند. اروپا نیز باید عربستان سعودی را تحت فشار قرار دهد تا گام های سازنده ای برای تقویت روابط خود با شرکای غربی بردارند. اروپایی ها باید بر اهمیت اقدامات محمد بن سلمان در زمینه اصلاحات داخلی معنادار ، حرکت به سمت لغو مجازات اعدام، پایان سیستم سرپرستی برای زنان و تصویب آزادی مذهبی تأکید کنند. در مورد سیاست خارجی ، آنها باید به ریاض فشار وارد کنند تا از تنش زدایی و دیپلماسی در درگیری های منطقه حمایت کند. این امر به ویژه در مورد ایران به عنوان حساس ترین مسئله برای عربستان سعودی و مسئله اصلی برای ایالات متحده و اروپا صادق است. اروپایی ها باید در یک تلاش جمعی سیاسی و امنیتی به ریاض این اطمینان را دهند که بازگشت به برجام به معنای چشم پوشی از توسعه طلبی های منطقه ای ایران نیست.

عربستان سعودی نگران است که ایالات متحده با پایان دادن به حمایت خود از کارزار نظامی به رهبری عربستان در یمن و لغو نام گذاری حوثی ها در فهرست سازمان تروریست خارجی، نیت و قصد خود را برای پذیرش نفوذ ایران در یمن نشان دهد. برای آماده سازی زمینه برای گفتگوهای امنیتی منطقه ای، اروپایی ها باید با ایالات متحده همکاری کنند تا برای برطرف کردن نگرانی ها تضمین های امنیتی ارائه دهند. آنها باید تاکید کنند که اگر عربستان سعودی به سمت مصالحه برای حل تنش های پایدار منطقه ای حرکت نکند کمک های امنیتی بیشتر غرب به این کشور لغو خواهد شد. در واقع اروپایی باید ضمن هماهنگی استراتژیک با آمریکا، سعی کنند با همکاری عربستان سعودی راهی برای حل اختلافات منطقه ای پیدا کنند.